จับกระแสความท้าทายของสื่อออนไลน์และโซเชียลมีเดียไปกับ "เอม" นภพัฒน์จักษ์ อัตตนนท์
บรรณาธิการบริหาร WorkpointTODAY
จับกระแสความท้าทายของสื่อออนไลน์และโซเชียลมีเดียปี 65
- ธันวาคม 3, 2564
- ภูมิทัศน์สื่อไทย 2564-2565
ในปีหน้าสื่อเจ้าใหญ่ที่เป็นสื่อกระแสหลักจะเริ่มลงทุนและให้ความจริงจังกับสื่อออนไลน์มากขึ้น โดยทำด้วยหลักคิดของสื่อออนไลน์ที่ชัดเจน
ที่ผ่านมา สื่อออนไลน์และโซเชียลมีเดียหน้าใหม่เปิดตัวกันอย่างต่อเนื่อง แม้แต่สื่อดั้งเดิมก็หันมาจับช่องทางออนไลน์กันถ้วนหน้าเพื่อความอยู่รอด
การแข่งขันที่ร้อนแรงของสื่อจะยิ่งทวีความร้อนแรงไปในรูปแบบใดนั้น คุณเอม นภพัฒน์จักษ์ มองว่า ด้วยสถานการณ์ดังกล่าว อาจจะทำให้ปี 2565 เป็นปีฟองสบู่ของคนในแวดวงข่าวออนไลน์ ข่าวธุรกิจเศรษฐกิจ คือหมายความว่าเป็นปีที่ค่าตัวเฟ้อจากการแข่งขันกันในการซื้อตัวนักข่าวที่ทำออนไลน์ เพราะคนเริ่มเห็นว่าสื่อออนไลน์สามารถอยู่ได้ และปัจจุบันโมเดลในการทำรายได้จากสื่อออนไลน์ก็เริ่มชัดเจนขึ้นอีกด้วย ซึ่งจะเป็นช่องทางที่สื่อจะอยู่รอดกันได้อีกอย่างน้อย 3-4 ปีความท้าทายของสื่อออนไลน์ในยุคแห่งการแข่งขัน
การที่จะโดดมาจับงานออนไลน์ไม่ได้เป็นเรื่องง่ายเพียงแค่การโพสต์เนื้อหาข่าวและใส่รูปประกอบลงไปเท่านั้นแล้วจบ แต่กลับมีรายละเอียดที่ลึกลงไปอีกขั้นและมีความท้าทายให้ต้องเผชิญ คุณเอม มองว่า ทุกวันนี้สื่อออนไลน์มีการเติบโตและหลากหลายขึ้น อย่างกลุ่มบิ๊กโฟร์ที่คนใช้เป็นจำนวนมาก ทั้งเฟซบุ๊ก ยูทูบ ทวิตเตอร์ และอินสตาแกรม ก็มีรายละเอียดและรูปแบบการนำเสนอในเฉพาะที่แตกต่างกัน ดังนั้นคนทำงานจึงต้องออกแบบและฝึกให้ดีว่าจะทำงานอย่างไรเพื่อให้เหมาะกับแต่ละแพลตฟอร์ม ยกตัวอย่างเช่น เราสามารถลงคอนเทนต์ที่รูปแบบเหมือนกันได้ในทุกแพลตฟอร์ม แต่สุดท้ายแล้วต้องอย่าลืมว่าแต่ละแพลตฟอร์มต้องการสินค้าหรือรูปแบบการนำเสนอที่แตกต่างกัน
อีกทั้งจากประสบการณ์การทำงานมา 4 ปีของบรรณาธิการบริหาร WorkpointTODAY ทำให้เขาพบว่า ความจริงแล้วบุคลากรข่าวที่สามารถทำออนไลน์ไม่ได้มีเยอะ เรียกได้ว่าเป็นหลุมพรางของสื่อออนไลน์เลยก็ว่าได้
เพราะงานข่าวต้องอาศัยอายุและประสบการณ์ของนักข่าวประมาณหนึ่งในการเขียนข่าว ซึ่งคนกลุ่มนี้ก็อาจะไม่ได้เข้าใจแพลตฟอร์มออนไลน์มากนัก กลับกันหากเป็นคนรุ่นใหม่ที่เข้าใจแพลตฟอร์มต่าง ๆ เป็นอย่างดีมาทำก็จะยังไม่มีประสบการณ์ในทางข่าวเพียงพอ
นอกจากนี้ความท้าทายที่สำคัญของสื่อออนไลน์อีกประเด็น คือ ทำแล้วไม่มีผลงาน แสดงออกมาไม่ได้ ยกตัวอย่างเช่น เมื่อเราโพสต์ข่าวลงในเพจเฟซบุ๊กแล้วไม่มีคนคอมเมนต์หรือกดเเชร์ไปเรื่อย ๆ เพจหรือข่าวอื่น ๆ ของเรา ก็มีสิทธิ์ที่จะไม่มีคนเห็นตามไปด้วย
ดังนั้นจึงเกิดผลพวงที่ตามมา ในภาพรวมของวงการก็จะเกิดภาวะการทำข่าวซ้ำ ๆ กัน เพราะรู้ว่าข่าวประเภทไหนที่คนจะแชร์ หรือพาดหัวข่าวให้มีหวือหวาขึ้นซึ่งเป็นผลด้านลบที่ตามมา ส่วนผลด้านดีก็คือ จะมีการพัฒนาในเรื่องการออกแบบรูปหรืออินโฟกราฟิกที่สวยขึ้น ทำให้ข่าวน่ามองมากยิ่งขึ้น แต่สุดท้ายก็จะกลับมาที่จุดเดิม ซึ่งในความเป็นจริงแล้วในเมืองไทยยังมีข่าวจำนวนมากที่คนจำเป็นต้องรู้หรือต้องพูดถึง แต่คนไม่ได้แชร์
การสร้าง Identity จึงเป็นโจทย์สำคัญของสื่อออนไลน์
เมื่อความท้าทายในการทำสื่อออนไลน์มาจากหลากหลายปัจจัย ดังนั้นการสร้างตัวตนหรืออัตลักษณ์ (Identity) ของสื่อให้ชัดเจนจึงเป็นเรื่องที่สำคัญมากในยุคที่มีการแข่งขันสูง เพราะสื่อออนไลน์ทุกเจ้ามีเครื่องมือที่เป็นแพลตฟอร์มต่าง ๆ เหมือนกัน
คุณเอม กล่าวว่า ที่ผ่านมาช่องยูทูปของ WorkpointTODAY มีการปรับคอนเทนต์ให้สามารถแสดง Identity หรือภาพจำของทีมข่าวให้ชัดเจนที่สุด โดยเน้นการนำเสนอคอนเทนต์ที่มีผลกระทบกับชีวิตคนอย่างจริงจัง ทั้งข่าวการเมือง ข่าวโควิด-19 ข่าวที่เกี่ยวข้องกับปากท้องประชาชน ข่าวเศรษฐกิจ ข่าวต่างประเทศที่เป็นองค์ความรู้ในเชิงลึก เมื่อคอนเทนต์ของช่องชัดเจนและตรงเป้า คนดูจะไม่ได้เลือกดูเพราะว่า Topic-Based หรือข่าวที่มาแรงอีกต่อไป แต่จะดูเพราะว่าต้องการดู WorkpointTODAY แทน ซึ่งจะช่วยให้คนอยู่ดูคลิปในช่องของเราจนจบได้
สถานการณ์ปัจจุบันสร้างข้อได้เปรียบให้กับสื่อออนไลน์
คุณเอม มองว่า สถานการณ์โควิด-19 มีส่วนทำให้ต้องปรับการทำข่าวเพื่อหารายได้มากขึ้น เรียกได้ว่าต้องออกแบบงานในทุกยูนิตให้มีรายได้ ซึ่งรายได้นั้นก็มีหลายทางทั้งมาจากสปอนเซอร์ การซื้อ Advertorial หรือรายได้จากแพลตฟอร์มโดยตรงทั้งยูทูปและเฟซบุ๊ก ส่วนในมุมของคนทำงานข่าวย่อมส่งผลกระทบหนักอยู่แล้ว เพราะโดยฟังก์ชั่นความเป็นนักข่าวหลัก ๆ ต้องการจะลงพื้นที่ทำข่าวหรือสัมภาษณ์พูดคุยมากกว่า แต่เมื่อมีทั้งมาตรการล็อกดาวน์และเคอร์ฟิวก็ทำให้การทำงานตรงนี้ไม่สะดวกเช่นกัน
แม้ว่าสถานการณ์โควิดจะส่งผลกระทบไปถึงเศรษฐกิจด้วย แต่ก็สร้างข้อได้เปรียบให้สื่อออนไลน์ เพราะจากการสัมผัสอุตสาหกรรมรวม ๆ แล้วพบว่าปัจจุบันบริษัทหรือแบรนด์ใช้งบกับสื่อลดลง ทำให้มีบางส่วนตัดสินใจลงกับสื่อออนไลน์แทนที่จะเป็นสื่ออย่างหนังสือพิมพ์หรือทีวีที่ค่าใช้จ่ายสูงกว่า ซึ่งก็ทำให้ทาง WorkpointTODAY ที่เป็นสื่อออนไลน์ก็ได้รับอานิสงส์จากตรงนี้เช่นกัน แต่ก็มีข้อเสียด้วยเช่นกันคือสถานการณ์โดยรวมและบรรยากาศไม่เอื้อต่อการใช้จ่าย ดังนั้นทางบริษัทหรือแบรนด์ก็อาจจะรู้สึกว่าไม่ได้ผลตอบรับตามที่ต้องการ
อย่างไรก็ตามแม้ว่าจะเผชิญกับความท้าทายทั้งจากการแข่งขัน สถานการณ์โควิด-19 ที่ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจ แต่ปี 2564 WorkpointTODAY ก็ยังสามารถประคองตัวและทำกำไรได้สูงสุดในรอบ 4 ปีที่ผ่านมา
ปัจจัยที่ส่งผลให้ WorkpointTODAY มีกำไรสูงสุดในปีนี้
คุณเอม ได้อธิบายให้ฟังว่า มีหลายปัจจัยเป็นองค์ประกอบ หนึ่งคือมีการทำงานกับแพลตฟอร์มเยอะขึ้น เช่น การจัดระเบียบยูทูป การปรับคอนเทนต์ ซึ่งใช้เวลาและลงแรงกับงานส่วนนี้เป็นจำนวนมาก เพื่อทำให้มีคนดูเยอะขึ้น และยังทำให้ผู้ชมเกิดภาพจำว่างานที่มาจากช่อง WorkpointTODAY เป็นแบบใด
การปรับตัวก็เป็นส่วนสำคัญเช่นกัน ยกตัวอย่างเช่น นักข่าวที่ทำหน้าที่เขียนข่าวตามปกติวันหนึ่งเมื่อมีโครงการที่เกี่ยวกับการทำอีเวนต์เข้ามา ก็ต้องพลิกบทบาทไปเป็นโปรเจคเมเนเจอร์ได้ ซึ่งในมุมมองหลายคนอาจะรู้สึกว่าจะส่งเป็นผลกระทบต่อวงการสื่อสารมวลชนหรือไม่ เกิดคำถามว่าทำไมนักข่าวต้องไปเป็นโปรเจคเมเนเจอร์ แต่หากมองในมุมของธุรกิจการเอาตัวรอดและการพัฒนาเชิงบุคลากรถือเป็นเรื่องดีสำหรับนักข่าวเอง ในแง่ของความภูมิใจและการได้ฝึกทักษะ
นอกจากนี้ทาง WorkpointTODAY ยังได้ขยายธุรกิจมีคนทำงานเพิ่มขึ้นทำให้งานที่ทำออกดอกออกผลมากขึ้นเช่นกัน และทีมงานก็ถือว่าเป็นส่วนหนึ่งที่สำคัญ เริ่มมีเซลส์และเออี (Account Executive) เข้าไปเคาะประตูตามบริษัทต่าง ๆ เพื่อขายงาน แต่ขณะนี้ยังอยู่ในช่วงแนะนำตัวกับวงการอยู่ รวมถึงมีการเพิ่มยูนิตข่าวเศรษฐกิจธุรกิจอย่าง TODAY Bizview เข้ามา คุณเอม มองว่า คอนแทนต์ดังกล่าวทำให้ได้เห็นถึงผลประโยชน์ที่เกิดขึ้นตามมา โดยสามารถสร้างประโยชน์ให้กับสังคมได้ ในยุคที่ผู้คนต่างแสวงหาความรู้ แสวงหาเคล็ดลับในการทำธุรกิจ ซึ่งก็ผูกพันกันในเชิงความเป็นอยู่ การเอาตัวรอด และเรื่องราวของชีวิต แต่ก็ยังอยู่ในช่วงเริ่มต้นเช่นกัน ทั้งนี้ต้นปีหน้าน่าจะเห็นภาพที่ชัดเจนขึ้นว่าจะไปในทิศทางใด
