ความตาย..สิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ เมื่อเราทุกคนตาย ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1559 วางหลักไว้ว่า มรดกของบุคคลนั้น ๆ จะตกทอดแก่ทายาทในทันที ดังนั้นคำถามของนักเทรดคริปโทฯคือ คริปโทเคอร์เรนซีหรือดิจิทัลโทเคนจะเป็นมรดกตกทอดไปยังทายาทเหมือนทรัพย์สินอื่น ๆ หรือไม่ และอย่างไร
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1600 วางหลักว่า กองมรดก ได้แก่ทรัพย์สินทุกชนิดของผู้ตาย ตลอดทั้งสิทธิหน้าที่และความรับผิดต่าง ๆ ดังนั้น นับแต่ พ.ร.ก.การประกอบธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัล พ.ศ.2561 ประกาศใช้อย่างเป็นทางการ สถานะของสินทรัพย์ดิจิทัล (คริปโทเคอร์เรนซีและโทเคนดิจิทัล) ก็มีความแน่นอนและชัดเจนกว่าก่อน โดยสินทรัพย์ดิจิทัลภายใต้กฎหมายของประเทศไทยจึงมีสถานะเป็น “ทรัพย์สิน” ที่มีราคาและอาจถือเอาได้ จึงนับเป็นส่วนหนึ่งของกองมรดกที่สามารถตกทอดไปยังทายาททันทีเมื่อนักเทรดมือเพชรอย่างท่านจากโลกนี้ไป
แต่อย่างไรก็ตาม ประเด็นสำคัญยิ่งกว่าสถานะของสินทรัพย์ดิจิทัลก็คือ ทายาท ซึ่งอาจเป็นลูก ภรรยาหรือญาติสนิทที่เป็นผู้รับมรดกสินทรัพย์ดิจิทัลของท่านต่อไปนั้นจะเข้าครอบครองหรือบริหารจัดการสินทรัพย์ดิจิทัลนั้น ๆ ได้อย่างไร โดยหากฝากหรือสินทรัพย์ดิจิทัลกับผู้ประกอบธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัลที่อยู่ใต้กำกับหรือควบคุมของ พ.ร.ก.กำหนดการประกอบธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัล เช่น BITKUB Upbit หรือ Zipmex ซึ่งมีการบริหารจัดการแบบรวมศูนย์ (Centralized) ทายาทคนนั้น ๆ ก็อาจนำเอาหลักฐานการตายของท่านหรือมอบหมายให้ผู้จัการมรดกเข้าติดต่อกับผู้ประกอบธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัลนั้น ๆ ให้โอนหรือส่งมอบสินทรัพย์ดิจิทัลของท่านแก่ทายาทต่อไป
แต่หากท่านเก็บสินทรัพย์ดิจิทัลบนกระเป๋าเงินดิจิทัล (Digital Waller) อื่น ๆ เช่น Trezor หรือ Ledger ซึ่งเป็น Hardware Wallet หรือโดยเฉพาะอย่างยิ่ง Paper Wallet ที่อาจต้องใช้กุญแจส่วนตัว (Private Key) หรือชุดรหัสคำศัพท์ (Seed Phrase) เพื่อเข้าถึงสินทรัพย์ดิจิทัลนั้น ๆ หากไม่ได้บอกหรือแจ้งช่องทางหรือวิธีการสำหรับการเข้าถึงสินทรัพย์ดิจิทัลไว้แก่ทายาทหรือบุคคลอื่นที่ไว้วางใจแล้วนั้น ทายาทผู้รับมรดกสินทรัพย์ดิจิทัลก็ไม่มีทางที่จะเข้าครอบครองหรือจัดการสินทรัพย์ดิจิทัลนั้น ๆ ได้ แม้จะมีสิทธิตามกฎหมายก็ตาม กล่าวได้ว่ามรดกสินทรัพย์ดิจิทัลของท่านจะหายไปตลอดกาลหรือเป็นเพียงตัวเลขบนระบบนั้น ๆ ให้ทายาทของท่านมองให้ช้ำใจเล่นเท่านั้นแต่ไม่สามารถนำมาขายหรือทำธุรกรรมใด ๆ ได้
ดังนั้น นอกเหนือจากความสะดวก ปลอดภัย ของวิธีการเก็บรักษาสินทรัพย์ดิจิทัลแล้ว การเข้าถึงสินทรัพย์ดิจิทัลของทายาทผู้รับมรดกของท่านก็เป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่ผู้เขียนเห็นว่าในวันที่ท่านยังมีชีวิตนักเทรดมือเพชรทุกคนก็ควรพิจารณาวิธีการเก็บรักษาสินทรัพย์ดิจิทัลที่เหมาะสมและเป็นประโยชน์ต่อทายาทไว้สำหรับวันที่ท่านได้ลาจากโลกนี้ไปแล้ว
โดยนายปรุงศักดิ์ เชาวน์ชาติ
ทนายความหุ้นส่วน กลุ่มสำนักงานกฎหมายอเบอร์
นักวิจัยกฎหมายเกี่ยวกับสินทรัพย์ดิจิทัล สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์
โดย สำนักข่าวอินโฟเควสท์ (11 ต.ค. 64)
Tags: Cryptocurrency, Decrypto, กฎหมาย, คริปโทเคอร์เรนซี, มรดก, สินทรัพย์ดิจิทัล