นายราฟาเอล กรอสซี ผู้อำนวยการสำนักงานพลังงานปรมาณูสากล (IAEA) ได้ออกมาประณามการดำเนินการของอิหร่านที่ “ผิดปกติและไม่สมเหตุสมผล” เมื่อวันเสาร์ (16 ก.ย.) หลังจากกีดกันคณะผู้ตรวจสอบของ IAEA ซึ่งเป็นการขัดขวางการกำกับดูแลดูกิจกรรมด้านนิวเคลียร์ของอิหร่าน
ความเคลื่อนไหวดังกล่าวของอิหร่านคือการตอบโต้ข้อเรียกร้องที่นำโดยสหรัฐ อังกฤษ ฝรั่งเศส และเยอรมนี ต่อคณะกรรมการผู้ว่าการของ IAEA ในการประชุมเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว ที่ต้องการให้อิหร่านร่วมมือกับ IAEA ในประเด็นต่าง ๆ โดยทันที รวมถึง การชี้แจงถึงการมียูเรเนียมอยู่ในสถานที่ที่ไม่ได้เปิดเผย
อย่างไรก็ตาม นายกรอสซีได้ชี้แจงอย่างชัดเจนว่าอิหร่านกระทำการเกินกว่าเหตุ
“ผมขอประณามการตัดสินใจที่ผิดปกติและไม่สมเหตุสมผลของอิหร่าน ซึ่งส่งผลกระทบต่อการวางแผนและการดำเนินกิจกรรมการตรวจสอบตามปกติของหน่วยงานในอิหร่าน และการกระทำนี้ขัดต่อความร่วมมือที่ควรจะเกิดขึ้นระหว่างหน่วยงานและอิหร่านอย่างเปิดเผย” นายกรอสซีระบุในแถลงการณ์
การกระทำของอิหร่าน เรียกว่า “การยกเลิกการกำหนด” ของคณะผู้ตรวจสอบที่ได้รับอนุญาตตามข้อตกลงระหว่างประเทศ ซึ่งโดยทั่วไปแล้ว ประเทศที่เป็นสมาชิกสนธิสัญญาไม่แพร่ขยายอาวุธนิวเคลียร์ (Non-Proliferation Treaty) หรือ NPT และมีข้อตกลงกับ IAEA เกี่ยวกับการตรวจสอบนั้น สามารถคัดค้าน (Veto) หรือปฏิเสธไม่ให้คณะผู้ตรวจสอบเข้าเยี่ยมชมโรงงานนิวเคลียร์ของตนได้
แต่ IAEA ระบุว่า การตัดสินใจของอิหร่านนับว่าเลยเถิดไปจากการปฏิบัติตามปกติทั่วไป โดยชี้ว่าอิหร่านแจ้งว่าจะกีดกันคณะผู้ตรวจสอบ โดยไม่ได้ระบุจำนวนว่ามีผู้ตรวจสอบกี่คน
“ผู้ตรวจสอบเหล่านี้เป็นหนึ่งในผู้เชี่ยวชาญที่มีประสบการณ์มากที่สุดของหน่วยงานและมีความรู้เฉพาะทางด้านเทคโนโลยีเสริมสมรรถนะ” IAEA ระบุ “ด้วยการตัดสินใจนี้ อิหร่านได้ปลดหนึ่งในสามของกลุ่มแกนหลักของคณะผู้ตรวจสอบที่มีประสบการณ์มากที่สุดที่หน่วยงานได้กำหนดให้อิหร่าน”
ด้านอิหร่านได้ออกมาปกป้องการตัดสินใจของตน และกล่าวหาสหรัฐ อังกฤษ ฝรั่งเศส และเยอรมนีว่า กำลังทำให้ IAEA กลายเป็นองค์กรทางการเมือง
“เป็นเรื่องที่น่าเสียดาย แม้ว่าอิหร่านจะมีปฏิสัมพันธ์เชิงบวก และสร้างสรรค์โดยต่อเนื่องกับหน่วยงานนี้ แต่สามประเทศในยุโรปและสหรัฐได้ใช้อำนาจบังคับให้คณะกรรมการผู้ว่าการ IAEA ทำหน้าที่ตามจุดประสงค์ทางการเมืองของพวกเขาเอง” นายนัสเซอร์ คานาอานี โฆษกกระทรวงต่างประเทศอิหร่าน กล่าวกับสื่อของรัฐบาล
“แน่นอนว่าอิหร่านจะยังคงความร่วมมือเชิงบอกต่อไป ภายใต้กรอบข้อตกลงที่จัดทำขึ้น และเน้นย้ำถึงความจำเป็นของความเป็นกลางของหน่วยงาน” นายคานาอานี กล่าวเสริม
สำนักข่าวรอยเตอร์รายงานโดยอ้างอิงแหล่งข่าวเจ้าหน้าที่ IAEA ว่า อิหร่านได้ปลดสมาชิกชาวฝรั่งเศสและชาวเยอรมันทั้งหมดออกจากคณะตรวจสอบของ IAEA แล้ว โดยคณะตรวจสอบชุดนี้ไม่มีสมาชิกจากสหรัฐหรืออังกฤษ
IAEA กล่าวอีกว่า แม้ว่ามาตรการคัดค้านจะได้รับอนุญาตอย่างเป็นทางการ ตามข้อตกลง NPT แต่อิหร่านได้นำไปปฏิบัติในลักษณะที่ส่งผลกระทบโดยตรงและรุนแรงต่อความสามารถขอ IAEA ในการดำเนินการตรวจสอบอย่างมีประสิทธิผลในอิหร่าน
“ผมขอเรียกร้องให้รัฐบาลอิหร่านพิจารณาการตัดสินใจอีกครั้ง และให้กลับไปสู่เส้นทางความร่วมมือกับหน่วยงานตามเดิม” นายกรอสซี กล่าว
โดย สำนักข่าวอินโฟเควสท์ (17 ก.ย. 66)
Tags: IAEA, อิหร่าน, โรงงานนิวเคลียร์