วิลเลียม อัลซัป ผู้พิพากษาศาลชั้นต้นของสหรัฐฯ ได้มีคำตัดสินเมื่อวันที่ 23 มิ.ย. เข้าข้างบริษัทแอนโทรปิก (Anthropic) ให้นำหนังสือที่มีลิขสิทธิ์ไปใช้ฝึกโมเดลปัญญาประดิษฐ์ (AI) ของตนได้ แม้จะไม่ได้ขออนุญาตจากเจ้าของผลงานก็ตาม โดยวินิจฉัยว่า การที่แอนโทรปิกนำหนังสือที่ซื้อมาหรือได้มาแบบละเมิดลิขสิทธิ์ ไปใช้เทรนโมเดล AI อย่างคลอดด์ (Claude) นั้น ถือว่าทำได้ภายใต้หลัก “การใช้งานลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรม” (fair use) ตามกฎหมายลิขสิทธิ์สหรัฐฯ
ผู้พิพากษาอัลซัปเขียนไว้ในคำตัดสินดังกล่าวว่า การนำหนังสือเหล่านี้ไปใช้เทรนคลอดด์ “ถือเป็นการเปลี่ยนแปลงที่ยิ่งใหญ่มาก และเป็นการใช้งานลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรม” พร้อมเสริมว่า “เทคโนโลยีที่เป็นประเด็นนี้เป็นหนึ่งในการเปลี่ยนแปลงที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เราหลายคนจะได้เห็นในชีวิต”
ความเคลื่อนไหวดังกล่าวมีขึ้น หลังนักดนตรี นักเขียนหนังสือ ศิลปิน รวมถึงสำนักข่าวต่าง ๆ ได้พากันฟ้องร้องบริษัท AI หลายแห่งที่นำข้อมูลของตนไปใช้โดยไม่ได้รับอนุญาตหรือไม่ได้จ่ายค่าตอบแทน
ส่วนใหญ่แล้ว บริษัท AI มักจะแก้ต่างการกระทำของตนโดยอ้างหลักการ fair use และให้เหตุผลว่า การเทรน AI ด้วยชุดข้อมูลขนาดใหญ่นั้นเปลี่ยนแปลงเนื้อหาต้นฉบับไปโดยพื้นฐาน และจำเป็นต่อการสร้างสรรค์นวัตกรรมใหม่ ๆ
สำหรับคำตัดสินนี้มีที่มาจากการฟ้องร้องแบบกลุ่มโดยนักเขียนกลุ่มหนึ่ง ที่กล่าวหาว่าแอนโทรปิกแอบคัดลอกหนังสือของตนโดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย เพื่อนำไปเทรนคลอดด์
ด้านตัวแทนของแอนโทรปิก ได้แสดงความยินดีต่อคำตัดสินดังกล่าวว่า คำตัดสินของผู้พิพากษาในครั้งนี้ “สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของกฎหมายลิขสิทธิ์ ที่ต้องการส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์และความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์”
อย่างไรก็ตาม คำตัดสินข้างต้นครอบคลุมเพียงหนังสือที่แอนโทรปิกได้มาเพื่อใช้ “เทรน” โมเดล AI เท่านั้น ไม่ว่าบริษัทฯ ซื้อมาหรือได้มาแบบละเมิดลิขสิทธิ์ แต่ในส่วนของการนำหนังสือละเมิดลิขสิทธิ์มา “จัดเก็บ” ในคลังของตนเอง ไม่เข้าข่ายการคุ้มครองตามหลักการ fair use
ทั้งนี้ นอกจากหนังสือถูกลิขสิทธิ์แล้ว แอนโทรปิกยังดาวน์โหลดหนังสือจากเว็บไซต์ละเมิดลิขสิทธิ์ เพื่อนำมาจัดเก็บและสร้างคลังหนังสือของตนเองด้วยเช่นกัน ผู้พิพากษาอัลซัปจึงไม่ได้ให้ความคุ้มครองแบบเบ็ดเสร็จตามที่แอนโทรปิกขอ โดยตัดสินว่า การที่บริษัทฯ ดาวน์โหลดหนังสือละเมิดลิขสิทธิ์นับล้านเล่ม เพื่อสร้างคลังดิจิทัลถาวรนั้น ไม่เข้าข่ายการคุ้มครองตามหลักการ fair use
แม้การเทรนโมเดล AI ด้วยเนื้อหาที่ละเมิดลิขสิทธิ์จะไม่มีปัญหาทางกฎหมาย แต่ผู้พิพากษาตัดสินว่า การดาวน์โหลดสำเนาที่ละเมิดลิขสิทธิ์เพื่อสร้างคลังหนังสืออเนกประสงค์นั้น ถือเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์ ไม่ว่าจะนำไปใช้เทรน AI หรือไม่ก็ตาม ขณะนี้คดีดังกล่าวจะเข้าสู่ขั้นตอนการพิจารณาเรื่องค่าเสียหายที่เกี่ยวข้องกับสำเนาหนังสือที่ละเมิดลิขสิทธิ์ ซึ่งอาจมีบทลงโทษเป็นค่าปรับทางการเงินด้วย ขณะที่แอนโทรปิกไม่เห็นด้วยที่จะต้องไปขึ้นศาลในประเด็นนี้ และกำลังประเมินทางเลือกทางกฎหมายของบริษัทฯ อยู่
โดย สำนักข่าวอินโฟเควสท์ (25 มิ.ย. 68)
