ศูนย์วิจัยกสิกรไทย วิเคราะห์แนวโน้มธุรกิจเอทานอลเชื้อเพลิงไทย โดยระบุว่า ในปี 2568 รายได้ธุรกิจเอทานอลเชื้อเพลิงไทย มีทิศทางลดลงแรง จากราคาเอทานอลที่คาดว่าจะหดตัว 30.5% ตามราคาวัตถุดิบกากน้ำตาล และมันสำปะหลัง ส่วนในปี 2569 คาดว่ารายได้ธุรกิจเอทานอลเชื้อเพลิง จะเพิ่มขึ้นจากฐานที่ต่ำในปีนี้ เพราะราคาเอทานอลมีทิศทางปรับตัวขึ้น 2.6% ตามราคากากน้ำตาล ขณะที่แนวโน้มพฤติกรรมการใช้แก๊สโซฮอล์ของผู้บริโภคในปี 2568-2569 ยังคงใกล้เคียงกับหลายปีที่ผ่านมา
ธุรกิจเอทานอลเชื้อเพลิงไทย ถูกขับเคลื่อนโดยนโยบายภาครัฐ เพื่อลดการพึ่งพาการนำเข้าน้ำมันดิบ โดยในปัจจุบัน ภาครัฐสนับสนุนการใช้แก๊สโซฮอล์ ซึ่งคือน้ำมันเบนซินที่มีการผสมเอทานอล โดยเฉพาะแก๊สโซฮอล์ E20 ที่มีสัดส่วนการผสมเอทานอลราว 20% ด้วยการเก็บเงินเข้ากองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงในอัตราที่ต่ำกว่า E10 อยู่กว่า 37% อีกทั้งยังยกเลิกการสนับสนุนเงินชดเชยให้แก่ E85
อย่างไรก็ตาม ยอดจำหน่าย E20 ในปัจจุบันยังต่ำกว่า E10 แม้รถยนต์ที่รองรับ E20 จะมีจำนวนมากกว่ารถยนต์ที่รองรับ E10 เพียงอย่างเดียว เนื่องจากการกระจายตัวไม่ทั่วถึงของปั๊มน้ำมันที่ให้บริการ E20 ประกอบกับความกังวลของผู้บริโภค เกี่ยวกับเครื่องยนต์ที่อาจไม่รองรับ E20และการวิ่งที่ได้ระยะทางน้อยกว่า E10 ในปริมาณน้ำมันที่เท่ากัน
ทั้งนี้ อุตสาหกรรมเอทานอลเชื้อเพลิงกำลังเผชิญกับภาวะกำลังการผลิตส่วนเกิน ที่อยู่ราว 40% โดยตลาดแก๊สโซฮอล์ไทยในปัจจุบันยังไม่สามารถดูดซับกำลังการผลิตส่วนเกินดังกล่าวได้ ในขณะที่การส่งออกเอทานอลเชื้อเพลิงยังมีข้อจำกัด เพราะต้องขออนุญาตเป็นรายกรณีจากกรมสรรพสามิต และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
นอกจากนี้ การนำการผลิตส่วนเกินของเอทานอลเชื้อเพลิง ไปผลิตเอทานอลสำหรับอุตสาหกรรมอาหาร และเวชภัณฑ์ ยังเป็นไปในขอบเขตจำกัด เนื่องจากสัญญาอนุญาตกับกรมสรรพสามิต จำกัดให้ผลิตเฉพาะเอทานอลเกรดเชื้อเพลิงเท่านั้น
- ส่องรายได้ธุรกิจเอทานอลเชื้อเพลิง
รายได้ธุรกิจเอทานอลเชื้อเพลิงปี 2568 มีแนวโน้มลดลงมากจากราคาเอทานอลที่จะหดตัว ในขณะที่อุปสงค์จะขยายตัวเล็กน้อย ส่วนปี2569 รายได้มีทิศทางฟื้นตัวจากราคาเอทานอลที่ปรับสูงขึ้นจากฐานที่ต่ำ แม้อุปสงค์คาดว่าจะลดลงตามความต้องการน้ำมันแก๊สโซฮอล์ โดยอุปสงค์เอทานอลเชื้อเพลิง ปรับตัวตาม 2 ปัจจัย ดังต่อไปนี้
1. ความต้องการน้ำมันแก๊สโซฮอล์
สำหรับปี 2568 อุปสงค์แก๊สโซฮอล์ คาดว่าจะเพิ่มขึ้น 0.6% ตามความต้องการน้ำมันเบนซินที่มีทิศทางเพิ่มขึ้นในปีนี้ ประกอบกับราคาขายปลีกแก๊สโซฮอล์ในไทย ที่มีแนวโน้มปรับตัวลดลงตามราคาน้ำมันดิบดูไบ ซึ่งจะหนุนความต้องการใช้แก๊สโซฮอล์
อย่างไรก็ดี ในปี 2569 อุปสงค์แก๊สโซฮอล์มีแนวโน้มลดลง 0.4% เพราะกำลังซื้อผู้บริโภคที่ได้รับแรงกดดันจากภาวะเศรษฐกิจที่ชะลอตัว และการเพิ่มขึ้นของจำนวนรถยนต์ขับเคลื่อนด้วยไฟฟ้า (xEV)
2. พฤติกรรมของผู้บริโภค คาดว่าจะยังคงนิยมใช้แก๊สโซฮอล์ E10 และ E20 เป็นหลักที่ราว 83% และ 16% ตามลำดับ โดยการคาดการณ์สัดส่วนของปริมาณการใช้แก๊สโซฮอล์ทั้ง 3 ประเภทในปี 2568-2569 มีอยู่ดังนี้
- E10: ผู้บริโภคส่วนใหญ่จะยังนิยมใช้ E10 (แก๊สโซฮอล์ 91/95) เนื่องจากเป็นเชื้อเพลิงที่รถยนต์นั่งที่ใช้น้ำมันเบนซินทุกประเภทรองรับได้ และมีความสะดวกในการใช้งาน เพราะมีจำหน่ายในทุกสถานีบริการน้ำมัน แม้ว่าภาครัฐจะมีแผนยกเลิกการจำหน่ายแก๊สโซฮอล์ 91 ในปีนี้ แต่คาดว่าอุปสงค์ของ E10 จะไม่ลดลง เนื่องจากผู้บริโภคมีแนวโน้มเปลี่ยนไปใช้แก๊สโซฮอล์ 95 ซึ่งมีสัดส่วนเอทานอลเท่ากันแทน
- E20: ในขณะเดียวกัน การใช้ E20 คาดว่าจะปรับตัวลงในปี 2568-2569 เพราะผู้บริโภคบางส่วนยังมีความกังวลว่าเครื่องยนต์อาจไม่รองรับการใช้งาน อีกทั้งประสิทธิภาพการเผาไหม้ของ E20 ทำให้ระยะทางต่อปริมาณน้ำมันที่ใช้สั้นกว่า E10 โดยสัดส่วนการใช้ E20 ลดลงอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปี 2566 ทั้งนี้ การใช้ E20 ในอนาคตอาจปรับตัวเพิ่ม หากภาครัฐสนับสนุนการใช้น้ำมันดังกล่าว
- E85: การใช้น้ำมัน E85 คาดว่าจะยังทรงตัวที่ 0.2% เพราะความนิยมใช้ E85 ลดลงต่อเนื่อง หลังภาครัฐยกเลิกการสนับสนุนเงินชดเชยในปี 2565 ซึ่งส่งผลให้การใช้น้ำมันชนิดนี้ลดลงกว่า 80% ในปี 2566 ก่อนจะทรงตัวอยู่ที่ราว 60,000 ลิตร/วัน ในช่วงครึ่งแรกของปี 2568
- คาดราคาเอทานอลปีนี้หดตัวแรง ก่อนปรับเพิ่มขึ้นในปี 69
สำหรับปี 2568 ราคาเอทานอลไทยมีแนวโน้มหดตัวแรง ตามการลดลงของราคากากน้ำตาล เพราะผลผลิตอ้อยที่เพิ่มขึ้นราว 12% ในปีการผลิต 2567/68 จากปรากฎการณ์ลานีญา ในขณะที่ราคามันสำปะหลังก็หดตัวเช่นกัน แม้ว่าปริมาณผลผลิตจะลดลงก็ตาม เนื่องจากคุณภาพของมันสำปะหลังมีระดับต่ำจากปัญหาโรคใบด่าง โดยในช่วง 7 เดือนแรกของปีนี้ ราคากากน้ำตาลและราคามันสำปะหลัง ลดลง 10.2% และ 37.1% ตามลำดับ
ส่วนในปี 2569 ราคาเอทานอลไทยมีทิศทางปรับตัวดีขึ้นจากฐานต่ำ เพราะราคากากน้ำตาลคาดว่าจะขยับขึ้นเล็กน้อยจากการผลิตน้ำตาลที่มีแนวโน้มชะลอลง อย่างไรก็ดี ราคาเอทานอลยังได้รับแรงกดดันจากราคามันสำปะหลังที่อาจหดตัวตามผลผลิตที่คาดว่าจะเพิ่มขึ้นราว 0.22% ในปี 2569 เนื่องจากสภาพฝนที่เอื้อต่อการเจริญเติบโต และการใช้พันธุ์ที่ต้านทานโรคใบด่างมากขึ้น
- ความเสี่ยงของตลาดเอทานอลเชื้อเพลิง ระยะกลาง-ยาว
นโยบายการเลือกน้ำมันแก๊สโซฮอล์ชนิดฐานของภาครัฐ
(ร่าง) แผนปฏิบัติการด้านน้ำมันเชื้อเพลิง พ.ศ. 2567-2580 (Oil Plan 2024) ระบุว่าภาครัฐยังอยู่ระหว่างการพิจารณากำหนดน้ำมันแก๊สโซฮอล์ชนิดฐานว่าจะเป็น E10 (แก๊สโซฮอล์ 95) หรือ E20 ซึ่งหากเลือก E10 เป็นน้ำมันชนิดฐานจะมีปริมาณการใช้เอทานอลในปี 2580 เพียง 1.55 ล้านลิตร/วัน แต่หากเลือก E20 ก็จะมีอุปสงค์เอทานอลอยู่ที่ 3.25 ล้านลิตร/วัน
การขยายตัวของจำนวนรถยนต์พลังงานทางเลือกกลุ่ม xEV
โดยรถประเภทไฮบริดจะช่วยลดการใช้น้ำมันเชื้อเพลิงได้ราว 10-50% ขึ้นอยู่กับลักษณะการขับขี่ ในขณะที่รถยนต์ไฟฟ้าล้วน (BEV) จะใช้ไฟฟ้าเป็นเชื้อเพลิงทั้งหมด ทำให้ความต้องการใช้น้ำมันแก๊สโซฮอล์ มีทิศทางลดลงในระยะยาว ทั้งนี้ สัดส่วนยอดขายรถ xEV ของไทยมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น โดยในปี 2568 ยอดขายรถ xEV ใหม่ คาดว่าจะมีสัดส่วนกว่า 47% ของยอดขายรถยนต์ใหม่
โดย สำนักข่าวอินโฟเควสท์ (11 ก.ย. 68)
